ISPS Verpleegkundigen – ISPS Netwerk Nederland-Vlaanderen

ISPS Verpleegkundigen

Gert Wouters, één van onze bestuursleden, is de drijvende kracht achter een kerngroep van verpleegkundigen, die regelmatig bijeenkomen en allerlei activiteiten organiseren om mensen bijeen te brengen die op de werkvloer zoekende zijn om de ideeën en het gedachtegoed van ISPS ingang te doen vinden.

TOEKOMSTIGE ACTIVITEITEN

Namens de kerngroep van ISPS Vlaanderen wil ik jullie enkele data’s doorgeven om alvast in jullie agenda te noteren.

Vrijdag 25/oktober 2024: Menselijk contact als essentiële bron.

Een studiedag die terugblikt op het internationaal ISPS-congres van 2024 in Helsinki. Verschillende personen uit Vlaanderen en Nederland gaven daar een aktieve bijdrage. Ze werden uitgenodigd dit opnieuw te doen maar dan voor een Nederlandstalig publiek.

De inhoud en het programma van deze dag vinden jullie terug op : Studiedagen van de ISPS – ISPS Netwerk Nederland-Vlaanderen (isps-netwerk-nederland-vlaanderen.nl)

Inschrijvingen kunnen gebreuren via : Need-adapted care for psychosis | Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven (upckuleuven.be)

Donderdag 5/december 2024: Trauma & Psychose.

Dit namiddag seminarie rond trauma en psychose zal geleid worden door Leen Lambrechts en Freek D’hooge. Deze vindt plaats bij Vrint, Minderbroederstaat 23 in Leuven. Let wel, de plaatsen zijn beperkt. De inschrijving is gratis en kan per mail op ISPSvlaanderen@gmail.com.

We hopen jullie er graag te begroeten en indien nog vragen, dan hoor ik het graag.

Wil je zelf in jou organisatie een namiddag seminarie organiseren, dat kan! Laat het ons weten en we doen het nodige.

Met vriendelijke groeten,

Namens het Kernteam ISPS Vlaanderen

Gert Wouters

Hier het verslag van de hieronder aangekondigde laatste bijeenkomst van 16 mei 2024

ISPS Hasselt: Psychose en immigratie 16/5/24

Aanwezig: Christine, David, Maarten (UPC Monika, herstelhuis), Saskia (UPC Joris), Gert, Wibke, Emilie, Shule (Ligant – care en care & co), Michelle (Solentra), Mieke (OPZ Geel CKB=MCT), Sofie, Liesbeth (Ligant, supportteam), Jan (Emergo Munsterbilzen), Marie, Leen (Orion 1 en 2 Asster), Hatice, Geert (Multiversum, prov A’pen), Leen (VRINT)

Lezing Gert
Bespreking onderzoeken
Verschillende onderzoeken
In algemene bevolking: 0,7% heeft kans op schizofrenie – 8% heeft ervaringen met psychose – immigranten hebben 2-3x meer risico
Risico stijgt afhankelijk van de reden van vertrek, het verloop van hun vlucht, wat er al gebeurde in land van oorsprong (ernstige psychosociale tegenspoed en traumatische ervaringen) en het onthaal in het gastland – ook huidskleur bepaald verhoogd risico: blanke immigrant heeft 2x zoveel risico, terwijl iemand met een donkere huidskleur 5x meer risico heeft – ook verschil tussen mannen en vrouwen, waar mannen meer risico lopen omdat ze vaak de rol krijgen om het elders te gaan waarmaken (opm: zelfs iemand met gemengde ouders, of één ouder met migratie verleden en 2^degeneratie heeft verhoogd risico) – allen behoren tot etnische mindergroep
Misdiagnose: bevooroordeelde klinische kijk, Westerse diagnostische instrumenten, kwetsbare mensen zoeken hun geluk elders – belang om goed zicht te krijgen uit welke context iemand komt, wat al moeilijke ervaringen zijn in een familie
Social defeat hypothese: risicofactoren als omgevingsfactoren, stedelijke omgeving, lager IQ, traumatische ervaringen en middelengebruik => gevaar voor sociale uitsluiting met verhoging kwetsbaarheid, vereenzaming met toenemende mentale en fysieke klachten of zich afzetten tegen gastland (radicaliseren)
Verdwijnt het risico vanzelf?: best ondersteuning vanuit laagdrempelige toegang tot gezondheidszorg, woning, onderwijs, werk – ondersteuning vanuit sleutelfiguren, een ‘er-toe-doen-gevoel’ geven – sociaal economische achterstand geeft psychosociale machteloosheid wat aanleiding kan geven tot uitsluiting
Belangrijke factoren waardoor immigratie een verhoogd risico geeft op psychose:
Stress en trauma
Sociale isolatie en vervreemding: geen steunfiguren meer, familie achterlaten
Verlies van sociale steunfiguren
Culturele en taalkundige barrières: moeilijk om bij samenleving te horen als je de taal niet spreekt (geeft een onveiligheidsgevoel en angst)
Discriminatie en stigma: vaak minderwaardigheidsgevoel en achterdocht – manier van religie beleving is hier anders, al gaat het om eenzelfde religie
Ultra high risk-groep voor psychose
5x meer tijd maken voor een immigrant met een kwetsbaarheid voor psychose

Lezing Michelle (boek Tom Naegels: 1^ste generatie migranten)
Solentra = Solidariteit en Trauma (vanuit Paika, VUB) – transculturele psychiatrie – werken enkel met mensen met vluchtelingen- of migratie-achtergrond – mensenrechtenorganisatie – gratis voor cliënten: derdebetalersregeling (OCMW en andere organisatie) – Bxl, Limburg en deel van W-Vl
Geldt niet alleen voor 1^ste generatie en oorlogsslachtoffers, maar ook voor 2^de en 3^de generatie
Helpdesk voor HV’s – via website van Solentra contact aanmaken waarna je opgebeld wordt – ook Call-in: kijken breed mee naar wat aan de hand is, video-call, samen met cliënt en tolk – groepssessies
Risicofactoren worden in kaart gebracht: pre-migratie, migratie en post migratie
Migratie is cluster van verschillende, zware stressfactoren – normale reacties op abnormale gebeurtenissen – impact van interculturele enveloppe: houvast aan geuren, beelden, bomen -> breuk met verleden, ontheemding – het vanzelfsprekende toekomstplan valt weg bij migratie – zelfidentiteit valt weg: zijn wie je bent waar je bent – verlies van vertrouwen in zichzelf, in de ander en in de toekomst
Belang van duur hoe lang iemand in asielprocedure heeft gezeten – zegt iets over duur van ontheemding – heel veel stressoren
Eenzaamheid heeft een significant effect op de impact van traumatische ervaringen in de pre-migratie fase – zeer van belang bij moeders: kunnen niet terugvallen op gekende ondersteuning => extra kwetsbaarheid voor ontwikkeling van depressie
Veelvuldig verlies en gestokte rouw – veel breuken – komen terecht in gecompliceerde rouw doordat ze niet hebben kunnen rouwen
Verschillende uitkomsten bij aankomst in andere cultuur: van opluchting in een veilige omgeving terecht te komen naar besef en shock – verwachting is dat migranten zich asap assimileren, maar hierdoor ontkenning van iemand wortels waardoor die persoon onderuit wordt gehaald – extra ontwikkelingstaak is integratie: geen spiegeling met ouders omdat ze opgroeien in ander land/cultuur => zoeken naar gelijkaardige mensen, die verder staan in hun integratie – risico dat mensen zich gaan identificeren met mensen die zich buiten groep zetten met gevaar voor marginalisatie en separatie: persoon isoleert zich met risico in criminaliteit en radicalisering terecht te komen (acculturatie)
Zijn er verschillen tussen culturen in uitingsvormen?
Vaak lichamelijke klachten: sociaal meer geaccepteerd dus eenvoudiger om aan te geven en over te spreken – HA kan laagdrempeliger zijn dan psycholoog – dokter is meer vertrouwd (bevragen bij mensen zelf hoe ze omgaan met moeilijkheden): b.v. traditionele heler: belang van samenbrengen van betekenis en begrijpen van wat er gebeurt

=> pro-actief traditionele heler en andere omgangsvormen bevragen

Onveilige gehechtheid (Zeannah & Boris, 2000): geen vertrouwen meer door breuken in het leven -> eerst heel instrumenteel te werk gaan, psycholoog/psychotherapie is minder van belang
Geen hechting
Verstoorde gehechtheidsrelatie
Verbroken gehechtheidsrelatie
Middelengebruik: in sommige culturen zijn bepaalde middelen sociaal aanvaardbaar, b.v. khat (blad van plant waarop gekauwd wordt), cannabis, nicotine, alcohol – verhoogd risico op gezondheidsproblemen, maar is tegelijkertijd een sociaal-cultureel middel om verbonden te zijn
Micro-agressie: b.v. ‘Je kan zo goed Nederlands spreken’ zeggen aan een buitenlands meisje -> goed bedoeld, maar komt soms negatief aan bij persoon – komt deels vanuit koloniale geschiedenis en blanke als betere ras – micro-aanslag – micro-insult – micro-invaliditeit b.v. ik ben kleurenblind (vormen van racisme)
Zwarte patn. krijgen vaker diagnose schizofrenie en middelen gerelateerde stoornissen + krijgen vaak zwaardere dosissen medicatie
Eens migrant, altijd migrant: zich hechten aan permanent tijdelijk verblijf met ontstaan van tussenculturen
Diagnostiek is vaak moeilijker vanuit andere wijze van klachtenpresentatie, taalbarrière, misinterpretatie van de klachten, instrumenten die zijn gebaseerd op de Westerse GGZ

(moedertaal = taal van gehechtheid)

groot risico op misdiagnose van PTSS en in plaats diagnose van schizofrenie (Braakman, 2013)
aandacht hebben voor depressieve stoornis met psychotische kenmerken bij differentieel diagnose met psychose
acute psychose zien als deel van symptomatologie van parasitaire ziekten (Lambo, 1965)
DSM-V Cultural formulation interview of cultureel interview van Pharos (zie kopie)
diagnose obv religieus gedrag van pat. – soms zijn mensen heel boos op religie vanuit negatieve ervaringen
Outcome
Betere prognose in ontwikkelingsland zelf dan in gastland owv aanwezigheid van familiebanden, sociale steun
Acute psychose komt ook voor in ontwikkelingslanden
Behandeling:
b.v. spreken van white magic versus black magic – medicatie voorstellen als white magic
actief vragen naar gebruik van b.v. Koranverzen of andere spirituele rituelen – bevragen wat het precies is en bekijken of het niet te gevaarlijk is, b.v. slagen en verwondingen
Werken met genogram – werken met mens en zijn lijdensdruk eerder dan met DSM
Goede werkrelatie opbouwen vraagt veel tijd en geduld – te doelgericht in proces gaan, werkt niet
PACCT-methodiek: zoeken naar verbondenheid, integratie – veerkracht aanspreken – rekening houden met persoon in zijn context – empowerment

Bespreking in groep:
discussie:
werken met familie – moeilijkheid in werken met tolken – afwezigheid van context in België: soms is HV enige contact in België
zoeken naar andere naasten of culturele groepen
netwerk uitbouwen via mobiele teams
zoektocht naar duurzame relaties – mensen niet afhankelijk maken van een zorgverlener? – separatie-angst bespreekbaar maken
flexibiliteit nodig in zorg – out-off-the-box-denken
belang van warme, zorgzame overdracht – op afstand iemand wat vasthouden/ contact houden
Eerder daling in (gedwongen) opnames op (gesloten) afdeling
Stopt vaak bij verwijzing vanuit eerste lijn owv taalbarrière e.a.
Probleem met huidig beleid rond tolken
Sneller juridisch statuut?
Asielcentra proberen veel zelf op te nemen owv kennis over moeilijkheden in HV – ook om trauma te voorkomen via GO
Ziekenhuizen voor asielzoekers (Grimbergen, St.-Niklaas): acute opvang voor asielzoekers – na stabilisatie gaan ze terug naar asielcentra
Meerwaarde als er verschillende culturen/talen werkzaam zijn binnen een team
Moeilijkheid vanuit taal en cultuur vnl. in groepsgebeuren
Meer focussen op lichaamsgericht werken
Meer aandacht hebben voor trauma-gericht werken
Trauma-dagkliniek Bxl voor vrouwen en kinderen (Solentra)
Auxilia inschakelen voor Nederlandse les
Paso: dagziekenhuis voor vluchtelingen binnen UPC – moeilijkheid voor mensen om er te geraken oa owv stigma
Gemeenschappelijkheid van eenzaamheid over culturen heen
Herkenbaar voor veel verschillende thema’s
Grenzen van functie als HV, mede vanuit opleiding in afschermen van persoonlijke zaken
Herstelvisie brengt verandering
Afhankelijk van organisatie soms nog erg strikte regels
Argument is vaak ‘verantwoordelijkheid’

Aankondiging ISPS: Spoken uit het verleden (Apeldoorn)

EERDERE BIJEENKOMSTEN

Beste collega’s,

Graag nodigen we jullie uit op donderdag 16 mei 2024 in Limburg bij Ligant op de Patervalentinuslaan 32 in Hasselt op onze ISPS bijeenkomst:
“Intercultureel werken” bij mensen met een psychosegevoeligheid.
Ligant is een netwerk in Limburg voor kinderen en jongeren met een psychische kwetsbaarheid en hun context. Meer info vind je op www.ligant.be

Wil je mee doen aan deze bijeenkomst, die bovendien volledig gratis is? Het aantal inschrijvingen is beperkt.
En om de organisatie en de catering zo vlot mogelijk te laten verlopen vragen we je om in te schrijven voor
10 mei 2024 via ispsvlaanderen@gmail.com.
Voel je vrij om deze uitnodiging onder collega’s te verspreiden.

Ook wil ik bij dit schrijven gebruik maken om een warme oproep te doen naar eventuele kandidaten voor onze kerngroep. Hoe divers deze groep is, hoe meer input en ideeën er kunnen worden uitgewisseld. Ben je kandidaat, of ken je iemand die kandidaat wil zijn, laat het gerust weten. Altijd welkom voor vragen.

Hopend jullie op onze bijeenkomst te mogen verwelkomen, wens ik jullie namens onze kerngroep alvast vrolijke paasdagen. Deel gerust deze uitnodiging met je collega’s.

Programma voor 16 mei 2024

13.00 uur Onthaal
13.15 uur Het verband tussen immigratie en psychose (Gert Wouters)
13.45 uur Stemmen op de vlucht; betekenisverlening in de transculturele context (Michelle Warriner)
14.45 uur Pauze
15.00 uur Debat
15.50 uur Afsluitingsronde

Verslag van de ISPS-bijeenkomst verpleegkundigen: Family Matters van 8 februari 2024

Vanuit het Multi Family Group-denken en de studiedag ‘Family Matters’ werd de ouderwerking op de afdeling St.-Joris, afdeling binnen UPC Kortenberg voor jongvolwassenen met een gevoeligheid voor psychose, voorgesteld daar Saskia Verbesselt.

St.-Joris werkt met een familie-intake voor elke persoon die in opname is en nodigt deze persoon en zijn familie uit op een 2-wekelijkse groepsbijeenkomst met de jongvolwassenen van de afdeling en hun familie. Deze bijeenkomsten zijn gebaseerd op de methodiek en theorie van Multi Family Group (MFG) door Badaracco.

Er werd een link gelegd met een gelijkaardige groepswerking binnen VRINT, Vroeg INterventieTeam voor jongeren en jongvolwassenen met een gevoeligheid voor psychose.

Vanuit de groep, bestaande uit medewerkers van Ligant Hasselt, Bethaniën Zoersel, UPC Duffel, Emergo Duffel en UPC KULeuven, werd gereflecteerd over voorgestelde familiewerking versus de gekende werking op ieders afdeling. Een aantal reflecties uit deze bespreking:

“Wat als betrokkene niet wenst dat familie wordt uitgenodigd voor gesprek? Waar kan familie terecht?”
“Op de campus, over de afdelingen heen, voorzien in een familiewerker.”
“Hoe de groep bereiken waar een taalbarrière of andere culturele waarden en normen een drempel zijn om deel te nemen aan een MFG?”
“Is een MFG werkbaar in een heel gevarieerde groep: veel leeftijdsverschil, mensen in crisis versus mensen in meer stabiele periode?”
“Is het een risico om mensen op een crisisafdeling samen te zetten in groep met hun families?”
“Is er een verschil tussen werken in de thuiscontext (mobiele teams) versus werken vanuit opname?”
“Wat wordt er bekomen door niet te werken vanuit een bepaalde verwachting of doel?”