Terugblik ISPS Conferenties en Webinars
-Terugkijken naar de studiedag van de ISPS – Samen bouwen aan helende ruimtes – 27 januari 2023
-Terugkijken naar webinars van ISPS-US
–ISPS Conference Perugia – Co Constructing Healing Places – 31 augustus – 4 september 2022
– Een verslag van Margreet de Pater
– Een eerste terugblik van Marc Calmeyn
ISPS Webinar – Beating the Stigma of Psychosis – 14 mei 2022
Webinar met Marie Brown – Post Partum Psychose en de meervoudige realiteit van het moederschap – 13 mei 2022
ISPS Webinar – “Hoe blijf ik erbij?” – 10 mei 2022
ISPS Webinar – “Learning from each other” – What we can learn from family members part 2 – 7 april 2022
ISPS Webinar – “Familiar and Psychosis” – What can we learn from family members? – 3 maart 2022
Sporen en weefsels – 16 oktober 2020
Stranger in the city – 28 augustus t/m 1 september 2019
Samen bouwen aan helende ruimten,
waar psychose beluisterd wordt en ruimte krijgt.
De studiedag van afgelopen 27 januari 2023
die door ons samen met het UPC Kortenberg werd georganiseerd
kun je nog eens terug zien op dit adres.
Elders op deze site kun je nog teruglezen waar deze studiedag zich op richtte.
En hier zijn twee impressies van enkele deelnemers
Tijdens de studiedag kregen we een gekleurd palet aan verhalen over psychose vanuit persoonlijke ervaringen van een psychose, de worsteling en de vindingrijkheid van families en vanuit ervaringen en inzichten van hulpverleners. Het was bijzonder wanneer deze trialoog ook in het publiek, tussen de omstaanders, gevoerd werd zoals tijdens de lezing Alice in familiegroepen-land. We werden uitgenodigd om verwachtingen en gedachten te delen, in een cirkel, op de manier waarop een familiegroep verloopt. Vragen, persoonlijke verhalen en ideeën werden met oprechtheid gedeeld. Aan het gezucht hier en daar te horen was dat niet altijd makkelijk. Een meerstemmige dag dus!
Niettemin luidde bij de ‘waarom’ vraag van initiatieven zoals een Soteriahuis en Open Dialogue eenstemmigheid. De persoonlijke verhalen benadrukten de waarde en de relevantie van de principes die door deze initiatieven gedragen worden. Plaatsen in België zoals El Camino Bekegem gaan er al heel concreet en creatief mee om.
Ik zal me deze dag herinneren als een uitnodiging om ons in de omgang met psychose te laten inspireren door deze plaatsen en denkwijzen en om verder heel concreet aan de slag te gaan met deze principes.
Anne-France Deschryver
Psycholoog en psychotherapeut in de langdurige zorg voor psychose te UPC Kortenberg
Zelf heb ik alleen het namiddag programma kunnen volgen en wat me vooral is bijgebleven is de energie, het enthousiasme en de goesting van de verschillende sprekers. In 2015 zijn wij met een groepje enthousiastelingen van verschillende ziekenhuizen het Soteriahuis in Bern gaan bezoeken. Door omstandigheden volgen wij dit initiatief nog van op de zijlijn maar is het zo deugddoend en hoopvol om te zien dat deze beweging zich steeds groter en bekender maakt binnen de geestelijke gezondheidszorg.
Zelf heb ik in het verleden een psychose doorgemaakt en ben ik inderdaad gaan stil staan bij hoe het anders had gekund. Ik was vooral op zoek naar vertrouwen in mezelf en mijn omgeving. Het ziekenhuis en zijn werking was te bevreemdend om dit te kunnen realiseren. De mensen die me vooral zijn bijgebleven zijn diegene die in contact met me wilden gaan ongeacht hun expertise. Het herstelverhaal van Nadia Mahjoub gaf veel herkenning en bevestigde ook het belang van deze nabijheid. De eenzaamheid van een psychose gekoppeld aan de eenzaamheid van een opname zijn bij momenten ondragelijk en traumatisch. Het kunnen aanbieden van een warme/ gewone huiselijke plek zou de basis moeten zijn van goede zorg, het is op zich even bevreemdend dat deze meest eenvoudige veilige basis nog moet verdedigd worden.
Tot slot werd de kortfilm van Niels Bourgonje gespeeld waarin zo duidelijk de ontwrichting en de pijn van een gans systeem zichtbaar werd. Waar rollen zich omdraaiden en de machteloosheid zo voelbaar was. Het lijkt dan ook evident om de omgeving met deze zelfde warmte bij te staan.
Kortom het was een inspirerende/ hoopvolle dag waarbij mensen met verschillende expertises samen trachten de zorg te verbeteren. Het uiteindelijke doel blijft om de regie van je eigen leven weer in handen te krijgen en soms hebben we hier warme hartelijke ondersteuning bij nodig.
Patricia Kestens
Zorgmedewerker patiënten en familieparticipatie UPC Kortenberg- hulpverlener met ervaringskennis
Terugkijken naar webinars van ISPS-US
Op de site van de Amerikaanse zustervereniging ISPS-US staat een lijst met webinars door hen georganiseerd die nog eens bekeken kunnen worden tegen vergoeding van een donatie.
Surf even naar dit adres.
ISPS Conference Perugia
Een verslag van Margreet de Pater
Co-constructing healing spaces
Het 22ste internationale congres van de ‘International Society for Psychological and Social approaches for Psychosis ‘(ISPS).
Perugia, 31 Augustus tot en met 4 september 2022.
Inleiding.
We zitten met zijn vierhonderden in een arena achtige open ruimte van het Abbazia di San Pietro, een gebouw horende bij de universiteit van Perugia. Dan barst ineens een storm los met veel regen. Haastig beschermen de organisatoren de installaties. We grijnzen naar elkaar: zou dit een actie zijn van de ‘big pharma’?
De grap heeft wel een achtergrond: de ISPS is in de jaren 50 opgericht Christian Müller en Gaetano Benedetti, twee Zwitserse psychiaters die ontevreden waren over de behandeling van psychose. Ook in een tijd waarin de biologische psychiatrie hoogtij vierde organiseerde de ISPS regelmatig congressen, waarin psychologische en later ook sociale benaderingen werden besproken.
In de reclame voor het congres grijpen de organisatoren terug op de rijke geschiedenis van Perugia. In dit deel van Italië werden in de 60’er jaren psychiatrische patiënten door Basaglia bevrijd uit de inrichtingen en konden buiten therapieën volgen. Op het promotiefilmpje zijn patiënten te zien die hun kettingen verbreken en buiten met elkaar gaan barbecueën.
In 2019 was het congres met de naam ‘Stranger in the City’ in Rotterdam. Toen revolutionaire lezingen werden gehouden over de samenhang van het voorkomen van psychose met sociale isolatie en migratie. Ervaringen van familieleden en mensen met een psychose kwamen aan bod en culturele aspecten van behandelingen. Deze keer is het congres meer psychoanalytisch gekleurd. Professor Maurizio Peciccia is samen met Claudia Mazzeschi voorzitter van de congresorganisatie. Hij is directeur van het Benedetti instituut. Hij heeft een therapie ontwikkeld die inhoudt dat mensen met een psychose samen met de therapeut in het water gaan en zo het gevoel ontwikkelen dat ze een huid hebben, dat ze afgegrensd zijn van de wereld en zo meer een zelfgevoel ontwikkelen. Hij is ook een groot voorstander van creatieve therapie. In de dagen van het congres vindt er dan ook een art festival plaats.
Ik zelf heb altijd gewerkt met gezinnen met een psychotisch gezinslid. Ik ben geen aanhanger van Freud, die naar mijn weten niet psychotische mensen heeft behandeld. Maar er zijn in de ISPS een hoop psychodynamisch geschoolde collega’s die dat wel doen, met toewijding. Ik had me voorgenomen om mij open te stellen voor hun ideeën.
De kleine bijeenkomsten op een congres zijn vaak de boeiendste. Op het symposium social withdrawal and isolation, ingediend door Elisabeth Sacchi vertelden de sprekers dat een centraal idee van Benedetti was dat mensen die een psychose krijgen zich daarvoor al isoleren. Die isolatie heeft het doel te beschermen, maarde nadelen zijn groter. Dat was voor mij geen verrassing, maar wel dat een psychoanalyticus, de voorvader van de ISPS al dat zelfde idee had. Therapie heeft tot doel om mensen andere wegen te helpen kiezen dan isolatie, vooral door een waarachtig contact met de therapeut. De sprekers lieten zien hoe ze in een behandeling psychotische mensen hielpen weer deel te nemen aan de sociale wereld, met behoud van autonomie. Ze kregen applaus voor hun creatieve en originele aanpak.
Omdat ik in het bestuur van de ISPS zit had ik een aantal verplichtingen waardoor ik niet meer kleine bijeenkomsten bezocht heb, behalve die waarop ik zelf sprak of voorzitter was.
Op de plenaire bijeenkomsten kwam de relatie trauma, stress en psychose vooral aan de orde. En natuurlijk de benadering van Maurizio, die de hypothese verwoordt dat door veilige aanraking in de amniotische therapie mensen ervaren dat ze een zelf hebben. Mijn collega’s en ik waren enigszins sceptisch. Maurizio had ook veel gewerkt met Roemeense adoptiekinderen, die in weeshuizen waren gestopt en zonder enige aanraking en bedjes met tralies hun eerste levensjaren sleten. We konden ons voorstellen dat een bad therapie bij hen goed werkte, maar ook bij mensen die zich zelf geïsoleerd hadden uit zelfbescherming? Op het congres was er ook gelegenheid om zelf een bad therapie te doen. Een congresganger die zelf een rand psychotische episode doormaakte vertelde me dat aanraking in het water niet bedreigend was integendeel juist rust gaf. De therapie is uitgebreid onderbouwd met neuropsychologische gegevens, maar ik hoop dat er een vervolgstudie komt waarbij de ervaringen van patiënten zelf geëvalueerd wordt.
De tweede dag komt uitgebreid de Multi familie therapie aan de orde en de Open Dialogue. Seikkula benadrukte vooral dat het in de loop van de gesprekken duidelijk werd hoeveel trauma’s er geweest waren. De lezing van Elisa Mitre viel tegen door de presentatie van een lang ingewikkeld verhaal. In de rest van het congres viel het contrast op tussen de oude(lang en ingewikkeld) en de nieuwe manieren van presentaties, met power point en filmpjes.
Dit werd vooral duidelijk in de presentaties van Adriel Leff, zoon van de overleden Julian Leff, die de gezinspsychoeducatie ontwikkelde. Julian was door de internetervaringen van Adriel geïnspireerd om later in zijn leven de Avatar therapie te ontwikkelen. Samen met de therapeut ontwerpt de patiënt een avatar die zijn stemmen vertegenwoordigt. Daar gaat hij mee in gesprek. Ook in Nederland wordt deze benadering toegepast door o.a. Wim Veling. Mogelijk nog fascinerender was de sessie van Simone Donnari die er op volgde: de augmented reality therapy. De therapeut, de patiënt en andere spelers spelen de inhoud van de psychose na.
Creatieve therapie nam een belangrijke plaats in op het congres. Uitbeeldingen meer dan spreken zijn een belangrijke manier om met psychosegevoelige mensen in contact te komen dat werd me in de loop van het congres wel duidelijk.
Roemeense adoptiekinderen, ik dacht dat die zwarte episode in de Roemeense geschiedenis achter ons lag en de kinderen veilig verder opgroeiden in Europese pleeggezinnen, niet dus. Carmen Scripcaru vertelde dat er nog steeds kinderen op de zelfde manier opgroeiden. Ze werden als ze wat ouder werden verhuurd als prostituee of zakkenroller. Ze vroeg ons of we het bekend wilden maken.
Deze ‘’opvang’’ staat in schril contrast met het project in India van Anaradha Sovani. Ik hield in plaats van haar, haar lezing in het zelfde symposium: In Tridal opvang plekken voor mensen met een chronische psychotische mensen komen zij, en familieleden en mensen uit de gemeenschap samen om te werken aan herstel.
Het was een ongelofelijk groot en divers congres: 33 symposia, 29 panels, met elk 2 a 3 lezingen. 26 workshops, in totaal 3 plenaire lezingen per dag, daarbij nog voorstellingen en een art festival. Dat was vooral ’s avonds, We waren zo uitgeput dat we die nauwelijks bezocht hebben. Ook heel veel lezingen waarvan veel over gezinsbenaderingen kon ik helaas niet bezoeken.
Ikzelf had me ten doel gesteld in gesprek te gaan met vertegenwoordigers van de familiebeweging, met het doel een familievriendelijke theorie te ontwikkelen, want heel veel oude theorieën worden zoals bekend als stigmatiserend ervaren. Buiten de bedoeling van de pioniers. Jay Haley bijvoorbeeld stelt dat door het antifamilie klimaat in de 70’er jaren families ten onrechte als gestoord gelabeld werden. De gezinspsychoeducatie was hier een reactie op. De behandelaars begonnen hun voorlichting met te stellen dat de familie absoluut niet schuldig was maar wel mee kon helpen aan het herstel van hun psychosegevoelig gezinslid. Het ‘’EE” begrip draagt helaas echter ook bij tot het stigma. Vooral als in researchartikelen EE als een eigenschap van ouders wordt benoemd. Wie wil er nu een hoog EE vader of moeder zijn? Dit was niet de bedoeling van Julian Leff maar dat krijg je met research artikelen die opvallend graag met afkortingen en vaktermen werken. De kunst is om dat te benoemen wat je ziet, en het te benoemen in menselijke termen. Want als je nu zegt dat wanneer een gezinslid zich in zijn psychose, grensoverschrijdend gedraagt, je hem of haar gemakkelijk gaat haten? En als hij aan de ene kant los van ouders wil zijn maar dan wel allemaal zorgwekkende dingen doet dat je dan niet gek wordt van bezorgdheid? Dit soort gedrag niet eigenschap is een gevolg het feit, dat families vaak nog steeds alleen gelaten wordt door het GGZ systeem .
De gezinspsychoeducatie is goed onderzocht. Het voornaamste criterium: geen psychose recidieven komt matig uit de hoek. Wel zijn er minder opnames. Uit de uitkomsten van de Open Dialogue komt een fascinerende bevinding: er is niet zoveel minder psychose, maar minder schizofrenie. Waarin verschilt het hebben van meerdere korte psychoses met schizofrenie? Dat is vooral het gebrek aan contact en het slecht functioneren. Contact daar gaat het toch om bij gezinswerk? Open Dialogue onderscheidt zich van andere gezinsmethodieken dat ze begint bij de allereerste verschijnselen van psychose. De familieleden die ik sprak, benadrukten dit ook: het gezin bijstaan van het allereerste moment is essentieel. Seikkula stelt dat wanneer dit niet gebeurt, een psychosegevoelig persoon zich gaat terugtrekken uit zelfbescherming, en zo schizofrenie ontwikkelt.
Op het congres stelde hij dat een psychose een reactie is op een traumatische belevenis. Zeker wat betreft de schizofrenie heb ik een aanvullende kijk. Ik heb veel problemen met het ontwikkelen van autonomie gezien.
Mijn kennissen uit de familiebeweging legde ik bij de voorbereiding van de sessie een Jungiaanse multigenerationele theorie voor: grootouders zijn getraumatiseerd, de tussengeneratie probeert zowel ouders als kinderen op te vangen door er altijd te zijn en conflicten te vermijden. Ten koste van het contact met eigen emoties. Hier herkenden de ervaren familieleden zich wel in: in hun familie geschiedenis waren veel trauma’s en de vrede bewaren te koste van alles, dat fenomeen dat was hun wel bekend.
De discussiegroep waarop ik een inleidende lezing hield op zondagmorgen half negen werd opvallend goed bezocht. Familieleden zowel als psychose gevoelige mensen vertelden hun verhaal. Wat het mij meest is bijgebleven is hoe een, zeer ervaren psychose gevoelige vrouw in tranen vertelde hoe haar moeder haar op haar sterfbed een handreiking deed, vanuit haar hart. De hulverleners hadden hier geen oog voor gehad.
Mijn plan is deze werkhypothese aan ervaren familieleden en therapeuten voor te leggen. Graag hoor ik reacties van jullie op margreet.depater@ziggo.nl.
EEN EERSTE TERUGBLIK
door Marc Calmeyn
Hoe vat je zo’n inspirerend caleidoscopisch congres samen?
Perugia heeft zijn wortels in de Etruskische cultuur en wijsheid. Met het International Art Therapies for Psychosis Festival vindt ISPS zijn wortels in hetaanboren van nieuwe benaderingen en het doorbreken van grenzen.
Het aanboren van nieuwe benaderingen.
Het Festival maakt transformatie mogelijk. Daaruit blijkt dat er ‘meer in de hemel en op aarde’ is dan de tot nu bekende maar onvoldoende kennis over psychose. Is het gewaagd om te zeggen dat dit de ‘derde golf’ is om psychose te begrijpen? Na de onmisbare bijdrage van personen met een psychotische conditie en de significante anderen (eerste golf) de biopsychosociale en existentiële verbreding (tweede golf) ?
Grenzen doorbreken.
Het is niet alleen transformerend, maar ook transcenderend. Kunst is de ‘evidence base’ dat psychose niet alleen een ‘evidence based’ ding is.
Kunst is ‘de koninklijke weg’ (om Freud te parafraseren) om dit te onthullen.
Het Art Therapies for Psychosis Festival is een voorbeeld van dit ’the proof of the pudding is in the eating’.
Om verder te gaan met deze culinaire metafoor. Kunst voor psychose is niet de kers op de taart, maar de bodem van de taart.
Het is onmogelijk om alle presentaties samen te vatten. Toch is als rode draad de uitnodiging, de inspanning, de oproep tot menselijke(e) interventies, dialogen en luisteren.
Healing spaces hebben nood aan verbinding en een open dialoog, niet toevallig de kernwoorden en ideeën van dit congres.
Dit zijn essentiële dynamieken om met trauma om te gaan en onmisbare concepten voor therapeutische interventies – individuele behandeling en ondersteuning, (multi-) familiale benaderingen, dit alles met belangrijke maatschappelijke implicaties.
Het prachtige lied van Timmy Thomas uit 1973 ‘Why can’t we live together’ is nog steeds een actuele vraag, die nog urgenter is sinds de Covid-pandemie zoals sommige presentaties op het congres hebben uitgelegd.
Zijn verbinding en open dialoog de pijlers voor de brug naar het volgende congres in Jerevan?
Het was dus een symbolische daad van grote waarde dat Maurizio ons aan het einde van het congres in de plenaire zaal uitnodigde om samen te komen en de kettingen ook samen te breken.
@Maurizio en collega’s, dit is de representatie van de kerndynamiek van het co-construeren van helende ruimtes. Heel hartelijk bedankt.
Marc Calmeyn
Tijdens het congres vond er ook een regionale vergadering plaats.
Hieronder het verslag van die bijeenkomst:
Regionale meeting lage landen 2.9.22
1 – Wij organiseerden het vorige ISPS congres!
2 – We zijn in totaal met 70-80 leden
3 – Kenbaarheid
We krijgen de feedback dat de digitale communicatie beter kan, echter deze is in ontwikkeling. Voorstel om ook te spreiden via sociale media.
Ondanks dat patiëntenverenigingen betrokken zijn, kennen patiënten het niet goed.
Rechtstreeks met factteamvereniging en FACTteamcongres opnemen.
Kenbaarheid Vlaanderen is nog een uitdaging.
Nieuwsbrief leden aanspreken publiciteit te maken.
Studenten aan scholen aantrekken door betaalbaar lidmaatschap voor te stellen en korting te geven op boeken.
Vereniging verpleegkundigen.
VVAP bereiken.
De jonge psychiater bereiken.
Medicatieafbouw kan via taperingsstrips. Idee om dit op de internationale website te zetten.
Eigen bijdrages van congres op site zetten.
Er komt een Kortenbergse terugkomdag.
Eventueel ook Vlaamse – Nederlandse terug organiseren om thuispubliek warm te maken van onze bijdrages. Dit kan eventueel in Maastricht.
Uitwisselingen organiseren. Mailadressen opsturen naar de redactie.
Werkbezoeken organiseren bij elkaar . Mailadressen worden gegeven aan de organisatie.
Hartelijk en proficiat voor zo’n fijn congres!
Kinge Berends
Jens Nordvang Roved stelt op zijn account talloze foto’s ter beschikking van het congres.
Kijk hier maar eens:
Of deze:
Beating the Stigma of Psychosis
The stigma of “mental illness” can be as big a barrier to the achievement of an individual’s goals as the symptoms and potential disabilities associated with psychosis and extreme states. This presentation will distinguish harm wrought by public versus self stigma. Dr. Corrigan will review the research on outcomes of stigma intervention, perhaps surprisingly showing the limitations of education, and instead resting on the efficacy of contact-based experiences.
Thank you to all who attended our webinar last week with presenter Dr. Patrick Corrigan. The session was informative, challenging, and a call-to-action. The dialogue and interaction from the live audience enriched the experience, creating critical conversation points. You can now watch the recording of the webinar on YouTube.
Patrick Corrigan is Distinguished Professor of Psychology at the Illinois Institute of Technology. Prior to that, Corrigan was Professor of Psychiatry and Executive Director of the University of Chicago Center for Psychiatric Rehabilitation.
Corrigan has worked most of his 30-year career in providing and evaluating services for people with psychiatric disabilities with special focus on the impact of health equity. Realizing that the benefits of psychiatric services are limited by stigma, he has spent the past two decades broadening his research to the prejudice and discrimination of mental illness. His work has been supported by NIH and PCORI for most of that time to, among other things, develop and lead the National Consortium on Stigma and Empowerment (www.NCSE1.org). This led to development of the Honest, Open, Proud program to erase the stigma of mental illness (www.honestopenproudprogram.org).
Corrigan also extended his research to mental health AND social determinants (e.g., ethnicity, religion, gender identity, sexual orientation, and age) and corresponding social disadvantage related to poverty, criminal justice involvement, and immigration concerns resulting in the Chicago Health Disparities Center (www.chicagohealthdisparities.org).
Post Partum Psychose en de meervoudige realiteit van het moederschap met Marie Brown
Dit bijzondere webinar dat door de werkgroep “Te Gekke Moeders” werd georganiseerd kun je hier op verschillende wijze nog eens herbeleven.
Dit is de Power Point presentatie die Marie Brown gebruikte tijdens het webinar:
Hier vind je de link naar de recording van het webinar
Een kort verslag van de werkgroep bestaande uit: Cynthia Dorrestijn, Monique de Koning en Alle Haarsma-Wisselink.
Moeder op drift
Op vrijdag de dertiende jl. vond het webinar met de Amerikaanse spreker dr. Marie Brown plaats, getiteld ‘Psychosis in Pregnancy & the Postpartum: Psychosocial and Feminist Perspectives’.
De webinar bestond uit twee delen.
In het eerste deel poneerde Marie een kritiek op de biomedische ‘master story’, op de reductie van de aan de zwangerschap/bevalling gerelateerde psychose tot een individuele, hormonale gebeurtenis.
In het tweede deel verkende ze dit type waanzin vanuit een (meer) emancipatoir perspectief.
Ze benoemde bijvoorbeeld hoe de positie van vrouwen, en specifiek het vrouwelijk lichaam, in een patriarchale samenleving een rol speelt in het ontvouwen van de waanzin.
Ook de rol van de ‘matrescence’ (moeder worden) en zelfs het vader worden (ook zij kunnen een postpartumpsychose doormaken) belicht ze.
Gangbare ideeën over het onderscheid kunnen maken tussen zelf en ander, wat zogenaamd ‘mis’ gaat en reden is tot het vaststellen van psychose, worden bevraagd door het met elkaar in dialoog brengen van zwangerschap/bevalling enerzijds en psychose anderzijds.
Op dit webinar kwamen 25 geïnteresseerden af; een divers internationaal publiek met o.a. moeders, psychiaters, psychologen, verpleegkundigen, psychotherapeuten en kunstenaars. Onder hen waren ook twee sprekers van ons webinar vorig jaar.
Uit diverse reacties blijkt dat er vooral behoefte is aan een verdere uitdieping van het tweede deel van het webinar, en er is een vraag om meer inmenging van ervaringsdeskundigheid. Beiden willen we met de werkgroep verder aan bod laten komen in een dagvullend, fysiek symposium in het najaar van 2022.
ENKELE INTERESSANTE BOEKEN VAN MARIE BROWN
Graag verwijzen we in dit verband naar het interessante boek dat Maria Brown samen met Marilyn Charles heeft uitgegeven:
“Women & Psychosis Multidisciplnary Perspectives”.
Onder deze link kan je enkele bladzijden uit het boek lezen.
Alsook een ander boek van haar “Women and the Psychosocial Construction of Madness”.
Post Partum Psychose en de meervoudige realiteit van het moederschap
webinar Marie Brown/ een reflectie van Bo Jobse
Marie Brown biedt ons in haar webinar de benodigde afstand om het in de Westerse patriarchische cultuur dominante narratief over moederschap en gerelateerde psychische klachten waar te nemen en nodigt ons uit dit narratief te verrijken. Verrijken opdat er ruimte is voor een diversiteit aan ervaringen en vooral ook de vrijheid om aan deze ervaringen betekenis te geven.
In het webinar doet zij een voorzet en reikt ons diverse perspectieven aan die van betekenis kunnen zijn in de vorming van een verrijkt individueel en collectief narratief over de ervaringen van het moederschap waarbij er niet enkel over moeders en hun ervaringen gesproken wordt, maar ook moeders vanuit hun eigen ervaringen gehoor krijgen.
Het dominante discours in de huidige psychiatrie betreft het biomedische model. Vanuit dit model worden de intense emotionele toestanden van de vrouwelijke ervaring bezien als een pathologische toestand van het lichaam; het gevolg van een hormonale disbalans al dan niet in combinatie met een onderliggende psychologische kwetsbaarheid. Ondanks dat er weinig wetenschappelijk onderzoek lijkt te zijn gedaan naar postpartum psychose en het DSM-classificatie systeem er geen aparte diagnose voor heeft, wordt er vanuit het biomedische model een stigmatiserend beeld van gevaar en een op herstel van veiligheid gerichte behandeling gehanteerd. De macht van het biomedische dominante discours ontneemt hierbij niet zelden de regie van de betreffende vrouw en juist de ervaring van machteloosheid geeft aanzet tot een subjectieve beleving van trauma.
Vanwege de dominantie van het biomedische discours is er ook binnen andere terreinen, zoals het socio-psychologische perspectief, weinig onderzoek gedaan naar het moederschap en de subjectieve belevingen daarvan. Daarmee samenhangend is er geen psychotherapeutisch kader ontwikkeld voor de ondersteuning van vrouwen in de intense emotionele ervaringen van het moederschap. Uit onderzoeken die gedaan zijn lijkt de socio-culturele context van invloed te zijn op de ontwikkeling van postpartum psychose. Zo lijkt de (over) belasting door uiteenlopende stressoren die door primaire verzorgers in de fase van het prille ouderschap kan worden ervaren in combinatie met veelal beperkte steun in onze individualistische cultuur van invloed. In lijn hiermee lijken de tegenstrijdige culturele normen en waarden ten aanzien van moeders van invloed te zijn; enerzijds dient een moeder vooral verbonden te zijn met haar kind en haar rol als moeder en anderzijds dient zij zich ook van deze rol te differentiëren en maatschappelijk productief op gebied van werk. Een moeder kan het eigenlijk nooit goed doen en juist dit gevoel professioneel ook wel de ‘double bind’ genoemd en subjectief veelal ervaren als het chronische ‘mom guilt’ zet een moeder klem en zorgt voor verwarring. Voorts lijkt de superieure waarde die de westerse patriarchische cultuur hecht aan differentiatie en autonomie ten opzichte van symbiose en verbondenheid van invloed te zijn.
Vanuit het psychoanalytische en ontwikkelingsgerichte perspectief wordt de uitdaging van het prille moederschap vooral bezien in het kader van differentiatie van het zelf ten opzichte van de baby, waarmee de subjectieve beleving veelal is dat er een zekere eenheid wordt ervaren in de moeder-kind relatie. Een ontwikkelingstaak voor zowel moeder als kind is om zichzelf te differentiëren uit deze ervaren eenheid opdat er een subjectief zelf wordt ervaren en daarmee een gevoel van regie. Voor de moeder is er daarnaast de uitdaging om zich aan te passen aan de transformatie die haar identiteit doormaakt. Met de geboorte wordt er immers niet alleen een kind geboren maar ook een moeder, en juist daarom is het van belang dat niet alleen het kind maar ook de moeder in die eerste fase zich gedragen weet.
Het feministische perspectief benadrukt vooral het belang om ook oog te hebben voor de geboorte van de moeder en de moederlijke subjectiviteit en de moeder niet enkel functioneel aan het kind te stellen. Zij bieden tegenhang aan de binnen de westerse patriarchische cultuur waargenomen (traumatiserende) objectivering van vrouwen in het algemeen en moeders in het specifiek.
Het spirituele perspectief sluit aan op de ervaring van verbinding en eenheid die in relatie tot het kind en de wereld in het (prille) moederschap kan worden ervaren. In plaats van deze andere bewustzijnstoestanden te pathologiseren wordt er een transcedente waarde aan toegekend.
‘Wat zijn de behandelimplicaties die aan de meervoudige perspectieven te verbinden zijn?’ was een vraag van een publiekslid. ‘Dat er meervoudige behandelopties zijn die afhankelijk van individu en diens context van waarde kunnen zijn’ was Marie Brown haar antwoord.
Het verzachten van de stem en daarmee de macht van het dominante patriarchische verhaal en het ruimte geven aan veelheid van stemmen, bij voorkeur ook vrouwelijke met doorleefde ervaringen. Normaliseren en het serieus nemen van uiteenlopende subjectieve ervaringen. Post partum psychose bezien als een fenomeen van de vrouwelijke fysiologie in interactie met haar context. Dat is het pleidooi van Marie Brown waarbij ik mij aansluit. Ondanks dat de patriarchische en biomedische bril ons normaal lijkt te zijn geworden maakt Marie Brown ons (opnieuw) bewust dat het slechts een bril is uit velen.
“Hoe blijf ik erbij?”
Op dinsdag 10 mei 2022 organiseerde onze vereniging een bijzondere meeting waarbij samen met familieleden, cliënten en hulpverleners stil gestaan werd bij de vraag: Hoe blijf ik erbij?.
En dit vanuit drie perspectieven: Vanuit mensen met familie-ervaring, vanuit mensen met een eigen ervaring en vanuit mensen met professionele ervaring rond psychose-gevoeligheid.
Het werd een uitermate indringende ervaring.
We danken R. D, één van de deelnemers, voor haar reactie die zij ons toestuurde:
Beste mensen,
Ik richt dit schrijven aan de initiatiefnemers, organisatoren en medewerkers van het webinar ‘Hoe blijf ik erbij?.
Ik wil jullie graag feliciteren en mijn oprechte dank uitdrukken voor de zeer geslaagde webinar, waarin niet alleen belangrijke informatie werd verschaft over ‘Hoe anders omgaan met psychose?”, maar waarin de bijeenkomst online zich ontwikkelde tot een rijke ontmoeting tussen mensen die vanuit verschillende achtergronden en invalshoeken met psychose geconfronteerd worden.
Het meest bijzondere was wel dat we als deelnemer lijfelijk konden ervaren wat gelijkwaardig communiceren via Open Dialogue met een mens doet. Een aanpak waarbij kwetsbaarheid niet wordt geschuwd, maar integendeeld geacht wordt en de veilige, gemeenschappelijke grond vormt van waaruit het herstelproces wortel kan schieten.
Ik heb dit webinar gevolgd vanuit alledrie de perspectieven:
- als hulpverlener waarbij ik in mijn werk als huisarts de voorbije jaren enkele malen geconfronteerd werd met een cliënt die een psychotische opstoot deed.
- als kind van een ouder die vele jaren terug een ernstige geestelijke crisis doormaakte, waardoor ik aan den lijve ondervond en -vind wat een ontwrichtende impact dit kan hebben op de volgende generatie wanneer deze crisis niet (zorgvuldig) verzorgd wordt
- én als mens, die zich bewust is van haar eigen kwetsbaarheid en zoekende is hoe hier weerbaar mee om te gaan.
In alle drie hoedanigheden voelde ik me aangesproken en ontroerd. Meer nog de webinar draagt bij aan het herstelproces waarin ik me zelf momenteel bevind. Dank hiervoor.
Dat vandaag de dag op een dergelijke wijze een zinvol alternatief wordt geboden waar zowel de betrokkene die een psychose leeft, de familie als de hulpverlener, wel bij varen, is iets wat helend in me doorwerkt en het geeft me hoop voor de toekomst.
Wat als Open Dialogue niet alleen wordt toegepast binnen het kader van een psychose, maar in elke context waarin sprake is van een psychische crisis? In hulpverlening tout court? Bij conflicten in de klas, op de werkvloer, in onze dagelijkse omgang? De wereld zou er een héél pak mooier uitzien.
Een webinar met zoveel medewerkers, is een ongezien gegeven, geloof ik. Ik heb het in ieder geval nog nooit meegemaakt. Niet evident om dit -online dan nog- te organiseren. Maar net de manier waarop de webinar was opgezet maakte dat de boodschap overkwam. Omdat ze niet theoretisch op enkele powerpoints werd uiteengezet, maar via ontmoeting rechtstreeks kon spreken tot het hart en net daardoor ook veel meer impact heeft.
Ga ajb door met dit soort bijeenkomsten online of live. Hier is zo’n nood aan, zowel bij mensen die een psychische crisis doormaken, als familie die vaak niet weet hoe ermee om te gaan als hulpverleners die, vanuit machteloosheid en niet beter weten, zich nog al te vaak verschuilen achter een muur van zogenaamde onkwetsbaarheid.
Enkele ideeën die in me opwellen voor evt volgende webinars:
Hoe de zin en rijkdom die (vaak) de kern uitmaakt van een psychose ont-dekken?
Psychose als katalysator voor noodzakelijke verandering ten goede in iemands leven?
Hoe kan het leven van een psychose bijdragen tot het herstelproces van onverwerkt individueel en transgenerationeel trauma? En welke boodschap heeft een psychose voor de samenleving als geheel? Kan ze een rol spelen in het helingsproces van collectief trauma?
Wat is de impact van een psychose die iemand doormaakte op de 2e en 3e generatie in een familie?
Ik wens jullie alle goeds en hopelijk tot een volgende bijeenkomst,
R D
Mei 2022
EVEN TERUG KIJKEN
Het webinar “Hoe blijf ik erbij?” bestond uit een drietal onderdelen.
Het eerste deel, drie inleidingen door achtereenvolgens Eddy Smet, Emile Van Bellingen en Wil Buis werd opgenomen en is hieronder nog eens te zien.
Door een kleine technische misser is de eerste minuut weggevallen. Sorry daarvoor!
Het vervolg, de Open Dialogue settings in drie groepen, is wegens privacy redenen niet opgenomen, evenals het derde plenaire deel.
“Learning from each other” – What can we learn from family members? – part 2
Op 7 april 2022 werd het tweede deel van het webinar georganiseerd door de ISPS International rond het thema
“Familiar and psychosis” – Learning from each other
Wie het webinar graag nog eens wil terug zien kijkt hier.
Een enthousiaste reactie op het webinar van Ludi Van Bouwel.
“Gefeliciteerd.
Twee dagen na de webinar was ik verheugd de opname via Youtube te bekijken en ik kon de intimiteit van de atmosfeer in de discussie aanvoelen. Het is indrukwekkend hoe Dmitriy Gutkovich, Eamonn Flynn en Margreet De Pater op zulke open en diepgaande manier interageerden met elkaar ofschoon ze elkaar nauwelijks kenden en dit gebeurde voor een internationaal publiek op een scherm. De ‘zoon’ opende een overtuigende en wijze dialoog met de ‘vader’ die zijn kwetsbaarheid en pijn niet schuwde.
Ook Margreet, die zichzelf als een outsider ervaart in haar rol van psychiater, gooide zichzelf in de discussie en kwam openlijk uit voor haar eigen angsten en moeilijkheden als psychiater in de omgang met psychose.
De moderatoren, Ro Speight en Cindy Peterson-Dana, waren op een niet intrusieve, voorzichtige afwachtende wijze de katalysator van de dialoog en brachten ook een eigen persoonlijke input.
Ze demonstreerden allen hoe belangrijk het is te luisteren en elkaar vertrouwen te geven.
Ik kon ervaren dat de toehoorders in resonantie waren met deze open, diepgaande atmosfeer en wanneer het pijnlijke verlies van één van de luisteraars naar boven kwam, werden de juiste woorden gevonden door de panelleden.
Dank hiervoor. Ik ben er zeker van dat we veel hebben geleerd en ik ben oprecht blij dat de webinar nog steeds kan bekeken worden via Youtube.
Dank ook aan Jen Kylion om iedereen samen te brengen. Dank aan Julie Kipp om de juiste dingen aan het einde ter sprake te brengen en zeker ook dank aan Pat Wright en Antonia Svensson die achter de scène ervoor zorgden dat alles in goede banen werd geleid.”
“Familiar and Psychosis” – What can we learn from family members?
Op 3 maart 2022 werd het eerste deel van het webinar georganiseerd door de ISPS International rond het thema
“Familiar and psychosis” – What can we learn from family members.
Drie familieleden delen hun gemeenschappelijke ervaringen in het ondersteunen van hun geliefden, pleitend voor een meer familie-vriendelijke en compassie-volle benaderingen van psychoses.
Cindi Fisher from US, Leigh Murray from New Zealand and Tanya Frank from UK.
Wie het webinar graag nog eens wil terug zien kijkt hier.
Sporen en weefsels
Op 16 oktober 2020 organiseerde de ISPS ism het UPC Zorg van de KU Leuven een conferentie dat uiteindelijk een webinar werd.
Sporen en weefsels.
Ludi van Bouwel opent het webinar en vertelt iets over het logo, gemaakt door Erik Thijs, kunstenaar en psychiater. In het logo heeft hij de kleuren van ISPS en UPC verwerkt zodat het samenwerkingsverband rond dit thema ook bekrachtigd wordt.
UPC staat meer en meer open voor de nieuwe benaderingen en medewerkers openen zich voor deze nieuw verworven inzichten om ze in hun werk te integreren.
Het is uniek dat dit webinar in dit perspectief georganiseerd wordt en dat deze nieuwe benaderingen in een universitaire kliniek uitgenodigd worden om hun expertise binnen te brengen.
Ludi vertelt over de sporen van paddestoelen en hoe ze groeien op een bodem die dooraderd is van een heel netwerk. Als je een paddestoel plukt heb je ook steeds weer invloed op heel dit netwerk. Je kan de paddestoel niet los zien van dit netwerk en de bodem die hij nodig heeft om te gedijen. Een paddestoel vormt maar een klein deel van een schimmel, waarvan het grootste deel zich in de grond bevindt in de vorm van schimmeldraden.
Als je naar het logo kijkt dan zie je ook dit netwerk weerspiegeld. Je kan een mens niet losmaken van de context waarin hij leeft, zijn familie, zijn relaties, zijn werkrelaties, zijn vrienden.
Als iemand in een crisis zit en je maakt hem los van de context dan ontken je het bestaan van het weefsel waar hij deel van uitmaakt.
Hieronder kun je de Power Point presentatie van Ludi van Bouwel die zij gebruikte bij haar inleiding nog eens terugzien (downloaden)
In dit webinar worden drie modellen gepresenteerd waarin dit verband gerespecteerd wordt en de centrale motor wordt van heel het proces dat de persoon in crisis leeft.
Een psychose brengt zowel de patiënt als zijn familie in een crisis. Meer dan ooit beseffen psychiatrische hulpverleners de noodzaak om familie zo vroeg mogelijk te betrekken en hen uit te nodigen tot een intensieve samenwerking.
De Multi Family Therapy, ontstaan in Argentinië en verder ontwikkeld in Italië, en de Open Dialogue, ontstaan in Finland, zijn twee vertrouwde methodieken binnen de International Society for Psychological and Social approaches to Psychosis (ISPS). Ook in het UPC KU Leuven vinden ze ingang. Beide therapievormen focussen op verbinding, dialoog, het toelaten van kwetsbaarheid en geloof in groei doorheen de crisis.
Ook de Open-hart-cirkels gaan voor liefdevolle zorg die haar wortels vindt in waarachtigheid, gelijkwaardigheid en spreken vanuit eigen hart. Ze zijn ontstaan in Vlaanderen op initiatief van mensen die geraakt werden door een diepmenselijke gebeurtenis in hun leven of bij naasten.
De eersten die hun benaderingswijze presenteren zijn het Multi Family Therapy team uit Italië.
Dr Andrea Narraci, psychiater en psychoanalist. Stichter van Multifamily-therapy in Italië.
Caterina Tabasso: psychologe en psychoanalyst en trainer in Multifamily-therapy
Sylvia Rivolta: medewerkster en trainster
In deze benaderingswijze worden families samen bijeengebracht en herkenning van wat ze doormaken vormt een belangrijk uitgangspunt. Ieder wordt gevraagd om met openheid naar het verhaal van de andere te luisteren en niet te reageren of te onderbreken. Een fundamentele waarde is dat ieder een stem heeft en dat verschillende meningen naast elkaar kunnen bestaan ook al zijn ze soms tegengesteld. Het gaat erom dat het anders zijn van ieder kansen krijgt om zich te laten zien. Er ontstaan in een veilige setting, in het bijzijn van meerdere coördinators een veilge ruimte om zich uit te spreken en de angst en verlamming te overwinnen om een eigen mening of gevoel te verwoorden, wat in de besloten familie kring niet altijd mogelijk is. Hierdoor wordt de symbiose die vooral in psychose gevoelige families heel gemakkelijk ontstaat beetje bij beetje omgezet in een gezond verbonden samen spreken over wat in de familie beweegt en iedereen beïnvloedt.
Zo ontstaat geleidelijk aan een nieuwe realiteit waarin nieuwe dingen kunnen worden verkend.
Essentieel is dat in dit klimaat ieder meer zicht krijgt op zijn eigen identiteit en ook op de verwachtingen die ten aanzien van ouders naar kinderen en kinderen naar ouders leven en in hoeverre die kunnen beantwoord worden. Wat dit soms in de weg kan zitten zijn onverwerkte ervaringen of psychologische remmingen, taboes, niet verzorgde verwondingen, onopgeloste conflicten en allerlei overlevingsmechanismen.
Er wordt daar niet over geoordeeld maar respectvol mee gewerkt zodat het familieweefsel zich kan herstellen. Want uiteindelijk gaat het erom dat ieder vanuit zichzelf zijn plek in het geheel vindt
Samengevat beweegt het werken met families rond deze drie sleutels:
1 wat in deze setting met families gebeurt doet zich op deze wijze niet voor in de familie en is als een nieuwe ervaring te beschouwen, die perspectief biedt
2 niemand is juist of verkeerd
3 wat mij overkomt verbindt zich met wat jou overkomt: meer wederzijds aanvoelen.
De coördinatoren worden werkend met de groep ook leden van de groep en spelen kort in op wat in de groep mogelijk is en beweegt. Hoe meer de groep zelf in staat is om antwoorden te geven hoe meer de groep kan groeien en krachten kan bundelen. De waarde die alles beheerst is aanwezig zijn bij wat er gebeurt en dit ondersteunen en faciliteren waar nodig.
Aanvullend kan achteraf met de familie worden overlegd en bekeken of enige vorm van individuele therapie aanvullend nodig is zodat er een trauma verzorgd kan worden dat een meer specifieke benadering behoeft. Dit kan eventueel ook een medicamenteuze ondersteuning zijn maar door wat er al in de groepstherapie gebeurt kan deze minimaal gehouden worden.
De begeleiders waken er ook over dat ieder zich comfortabel voelt en niemand de groep overheerst zodat gelijkwaardigheid kan ontstaan, terwijl dit bij de start niet altijd het geval is.
Tweede presentatie: Team Open Hartcirkels
Willy Vandamme en Lut Wouters en Lieve Windels
Deze werking is ontstaan na de dood van hun dochter en vanuit de frustratie als ouders niet gezien te worden. Ze richt zich dan ook tot ouders die in een crisis oriëntatie zoeken voor wat ze doormaken en er wordt gestart van de huidige situatie om te bevoelen wat er nodig is om uit de moeilijke situatie te komen.
Aan een cirkel gaan soms een aantal individuele gesprekken vooraf waarin mensen wordt verteld hoe een dergelijk cirkel verloopt en om te bekijken wat er al wel of niet is gebeurd. Zo nodig kan er ook beroep worden gedaan op een psycholoog, therapeut of psychiater om specifieke hulp aan te bieden. Het zijn hulpverleners die vertrouwd zijn met de werking van deze cirkels. Ze komen tegemoet aan de nood van mensen om zich te kunnen uitspreken over wat ze meemaken en om gehoord te worden in waar ze nood aan hebben. Doelstelling is: anders te leren kijken naar hetzelfde. Het blijkt uit de ervaring dat mensen het vooral over existentiële problemen hebben.
Contact kunnen maken met wat er toe doet en wat belangrijk voelt kan een basis geven om andere stappen te ondernemen. Er kan in een veilige setting een innerlijk reflectieproces op gang komen waarbij pijn en verdriet een plek krijgt. Het gevolg daarvan is een groter engagement naar elkaar toe. Niet de persoon in crisis staat in het middelpunt van de aandacht maar het geheel en wat nodig is om in dit geheel meer betrokkenheid te creëren. Als spontaan traumatische verhalen worden gedeeld dan is er ruimte voor en wordt er bekeken wat er eventueel meer moet worden gedaan om dit te kaderen. Medicamenteuze ondersteuning wordt hierbij niet uitgesloten maar ze wordt herleid tot wat nodig is om met de pijnlijke gevoelens te dealen. Men start bij wat zich als eerste aandient om het gesprek op gang te brengen. Het gaat wezenlijk om contact te kunnen maken met wat zin en betekenis geeft aan wat men leeft of geleefd heeft.
Achter angst en verdriet schuilt heel veel verlangen en beetje bij beetje kan men proberen daar contact mee te krijgen.
Hieronder kun je de presentatie die zij hebben gebruikt nog eens bezien (downloaden)
Derde benadering: Open Dialogue. Dag van Wetter
Dag traceert eerst een beetje het ontstaan van Open Dialogue in Finland en het onderzoek van Jaakko Seikhula.
Daarna beschrijft hij wat het is. Een doelgericht systeem van psychiatrische zorg en behandeling op basis van 30 jaar praktijkonderzoek. Daarbij wordt zo snel mogelijk verbinding en samenspraak met alle betrokkenen georganiseerd, brede gesprekken waarin open naar de verschillende ervaringen en perspectieven wordt geluisterd. Op die manier kan ook samen naar mogelijke doelen, krachten, hulpbronnen en andere oplossingen worden gezocht, en kan tijd en toekomst worden gewonnen.
Het zorgcircuit Psychose Noord-West Vlaanderen startte als eerste in ons land met een werkgroep die onderzoekt hoe dit in ziekenhuizen kan worden geïntegreerd. Maar ook buiten ziekenhuizen kan de werking op gang komen. Essentieel is om meer psychiaters gemotiveerd te krijgen om op deze wijze samen te werken en in dialoog te gaan met de persoon in crisis, de familie en alle betrokkenen.
De basisprincipes in deze benadering zijn:
1 onmiddellijke hulp als er zich een crisis voordoet-hoe sneller men bijeenkomt hoe beter men kan aansluiten bij de reële noden.
2 de familie en het sociale netwerk wordt er direct bij betrokken
3 er is flexibiliteit en mobiliteit nodig om in te spelen op de behoefte en noden die zich op de moment zelf laten zien; er wordt niet met een vooropgesteld plan gewerkt.
4 ieder neemt de verantwoordelijkheid op die binnen zijn mogelijkheden ligt
5 er wordt gezorgd voor een psychologische continuïteit zodat er ankerpunten blijven om hulp in te roepen
6 iedereen leert met onzekerheid om te gaan omdat niet direct duidelijk is hoe een crisis evolueert
en op zich heeft ze ook tijd en ruimte nodig
7 het gaat om dialoog waarbij alle betrokkenen volwaardig deelnemen aan het gesprek
Op een gegeven moment gaan de begeleiders met elkaar in gesprek en delen met elkaar wat ze ervaren en waarnemen. Achteraf kan ieder die wil daarop reageren.
In deze setting kan wat anders niet kan verwoord worden toch gezegd worden en kan de betekenis van een crisis oplichten.
De begeleiders leren op deze wijze ook elkaar meer vertrouwen en de expertise van elk te respecteren. In dit perspectief bewegen de hulpverleners als compagnons.
Doelstelling van Open Dialogue:
‘ Leer zo te luisteren dat anderen kunnen spreken. Leer zo te spreken dat anderen kunnen luisteren.’
Op het einde van het webinar worden de drie benaderingswijzen nog eens bij elkaar gezet om de raakpunten en verschillen te onderscheiden.
Zowel Open Dialogue en Open Hart Cirkels moeten op de medewerking van psychiaters en hulpverleners kunnen rekenen die met deze werkwijze vertrouwd zijn, wat in ons land nog in een beginfase zit. Sommige ziekenhuizen zijn nog niet bereid om dit te integreren en er is nog veel werk aan de winkel om de omkadering te bieden die families nodig hebben om de crisis met vereende krachten door te maken.
De Multifamilytherapy kan zowel in als buiten het ziekenhuis worden toegepast. Kortom: ze is mogelijk in elk vorm van setting. Ze vraagt niet veel, een vast team neemt dit in handen en zowel de crisis als de oorzaak van de crisis worden in acht genomen. Daarom peilt men ook naar traumatische gebeurtenissen in het verleden om de geschiedenis van de familie in kaart te brengen, zodat er samenhang ontstaat en de bredere context een licht kan werpen op een dynamische benadering van de familiegeschiedenis en de invloed ervan op de individuele leden van een familie.
Zo wordt het soms helder dat een vader en moeder een vroeger trauma niet heeft kunnen verzorgen en in een overlevingsmodus beweegt om ermee te kunnen dealen. Dit kan een patroon worden die kinderen overnemen waardoor het trauma blijvend invloed heeft op de familierelaties. Een kind gaat onbewust soms een symbiose aan met een onverwerkt emotioneel probleem van een ouder.
Of een ouder projecteert dit onbewust op een kind. Beiden worden hierdoor in hun ontwikkeling geremd en de relatie kan hierdoor oncomfortabel voelen.
Hoewel Open Dialogue en Open hartcirkels een therapeutisch effect kunnen hebben op de familiedynamiek hebben beide benaderingen geen bewuste therapie voor ogen. Dit is wel het geval bij Multifamily-therapy. Bij de laatste wordt alles wat er gebeurt ook bekeken vanuit de familiegeschiedenis. Maar de dynamiek van de groep is toonaangevend voor hoe het proces zich ontwikkelt en wat er mogelijk is.
Bij alle drie wordt iedereen die door de crisis geraakt erbij betrokken en uitgenodigd om in dialoog te gaan met elkaar.
Hieronder kun je de presentatie die werd gebruikt nog eens terugzien.
Een verslag door Huguette Beyens
Stranger in the city – 21e Internationale Conferentie van de ISPS
28 augustus t/m 1 september 2019 in Rotterdam
Een terugblik op de conferentie door Marc Calmeyn
Let’s start with the most important issue.
Congratulations to the organizing committee and all coworkers for the creation and realization of this congress.
Creation in the first place indeed. The basic assumption of the congress is creative in origin: broadening the scope of the biopsychosocial model for the approach and treatment of the person – so called patient – and significant others touched by psychosis. The many symposia and workshops on Open Dialogue during these days are the touchstones of this open mind , inspiring ISPS for many years already.
There is more to it however. The place given to the equally crucial existential dimension is really a step ahead to other ‘evidence based’ approaches. The latter are necessary, yet not enough.
It might even hinder creative new approaches, e.g. existential and spiritual in nature.
In that way I was delighted with the presence of Mogobe Ramose with his talk on Ubuntu.
Although time was too short to develop the importance of this revealing African philosophy to the full, it’s my hope that ISPS will take care to integrate other than Western approaches as well to heal psychosis.
Yes, ‘to heal’ is to my opinion the correct verb on handling psychosis with care and cure.
And realization in the second place.As Margreet de Pater mentions in her introduction:
‘This conference is about estrangement and connection’.
These are the two crucial words for psychosis and for the theory and practice of … indeed, healing.
First of all estrangement.
The kernel is the misery of this psychopathology in all its dimensions, biopsychosocial ànd existential, including spirituality. To make my point, let me take you on a short etymological excursion.
The Dutch language has the sharp word ‘ellende’. In German it’s ‘Elend’, in French ‘misère’, in English ‘misery’. In Middle Dutch (spoken between 1200 and 1500) it had several meanings. One of them is: living in another country in exile. How actual and accurate does it describe not only the current world wide migration but also the core of psychosis as an existential – but most of all– living experienced estrangement from oneself and the world. The importance of this is reflected in some keynote lectures. For instance the ‘Us and Them’ that divides the world and by this ‘bias’ (op)presses ethnic minorities, as expressed by Wim Veling.
Or the link between trauma and psychosis, putting persons into exile, as clarified by Françoise Davoine.
But most of all the keynote speakers who have experienced, really felt, estrangement are a witness to it.
Like Wouter Kusters with his pathoanalysis on how psychosis can reveal and comprehend the present climate catastrophe. Jen Kilyon with the ‘embedded’ exile as a family member.
And surely Brenda Froyen with her own exile story of separate rooms and how she transformed these traumatic experiences into a new way of living, on her own right.
We (Jim van Os, Stijn Vanheule, Brenda Froyen and myself) were also able to bring the advice on DSM 5 classification from the High Council of Health of Belgium. As far as we know it’s the first time worldwide that a public body brings an official advice on this subject. Regretfully the DSM 5 classification has the ‘potency’ to bring estrangement by reification and essentialism in diagnosing.
The second crucial word is connection.
And how. On the floor: open and friendly conversations, exchanges of ideas, possibilities to meet on the sunny terraces in Rotterdam.
To me ISPS conferences are always creative meeting places, every time again.
But the many workshops, oral sessions and symposia share the same concern: connection is the word for change. From Soteria (Israel and other countries) to ‘Villa Voortman (Belgium – a shelter place for those persons with psychiatric problems who are refused, even rejected by mainstream psychiatry).
As a conclusion , let’s put it straight: it’s the politics stupid. If we understand politics as the differentiation between inner and outer – with all its tensions – on macro, meso and micro level and if we comprehend psychosis as the struggle between inside and outside, we can imagine the huge importance of this Rotterdam congress.
Marc Calmeyn
Psychiatrist & psychoanalyst
Baccalaureate in philosophy
PC Onzelievevrouw Bruges
Private Practice ‘Lelieveld’ Loppem Belgium
www.marccalmeyn.be
Op deze pagina van het You-tube channel van de ISPS International is er nog zeer veel materiaal terug te zien.
Ook op deze pagina van You-tube vind je nagenoeg alle lezingen nog eens terug
Er zijn nog een aantal lezingen van het congres hier terug te vinden
Tina Rahimy
Jen Kilyon
Wim Veling
Ingo Lambrecht